Trong những năm qua, nền kinh tế Việt Nam đã có những biến đổi nhanh chóng và sâu sắc. Một mặt, sự phát triển mạnh mẽ của của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, sự phát triển của thị trường chứng khoán đã tạo kênh huy động vốn và đầu tư đa dạng hơn cho các doanh nghiệp; mặt khác, những biến động thăng trầm của kinh tế thế giới và Việt Nam trong thời gian qua, đã làm cho nhiều doanh nghiệp nước ta làm ăn thua lỗ, không ít doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình hình, đó là do vai trò của công tác quản trị tài chính chưa được coi trọng và phát huy đúng mức. Trước bối cảnh đó, việc đổi mới nội dung giảng dạy bấc đại học môn học Tài chính doanh nghiệp cho phù hợp và đáp ứng những đòi hỏi của nền kinh tế thị trường, cũng như của các doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết. Việc biên soạn cuốn giáo trình “Tài chính doanh nghiệp” lần này nhằm mục đích đáp ứng các yêu cầu của thời kỳ đổi mới và phát triển kinh tế cúa đất nước, vừa phù hợp với việc đổi mới nội dung và chương trình đào tạo của Học viện Tài chính nhằm nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ tài chính – kế toán cho nền kình tế.

Với việc cập nhật kịp thời những kiến thức mới về quản trị tài chính doanh nghiệp của thế giới gắn với điều kiện và đặc điểm phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam, cuốn giáo trình được biên soạn hết sức cơ bản, xuyên suốt có tính hệ thống từ vai trò của nhà quản trị tài chính, các công cụ quản trị tài chính đến việc ra các quyết định tài chính như quyết định đầu tư vốn, quyết định huy động vốn, quyết định phân phối lợi nhuận và lập kế hoạch tài chính cho doanh nghiệp…

Để thuận tiện cho việc giảng dạy và học tập theo hệ thống tín chỉ, cuốn giáo trình được chia thành 7 phần với 20 chương, có nội dung chủ yếu như sau:

- Phần thứ nhất: Tổng quan về tài chính doanh nghiệp

Trong phần này, sinh viên được trang bị những kiến thức cơ bản về tài chính doanh nghiệp, về mục tiêu và vai trò của quản trị tài chính trong doanh nghiệp; Nhận diện và hiểu được các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị tài chính của một doanh nghiệp. Đây là tiền đề để nghiên cứu các nghiệp vụ quản trị tài chính ở các phần sau.

- Phần thứ hai:  Các công cụ quản trị tài chính doanh nghiệp

Trong phần này, người đọc sẽ được tiếp cận các nguyên lý cơ bản của tài chính và các công cụ chủ yếu để đưa ra các quyết định tài chính đó là giá trị thời gian của tiền, rủi ro và tỷ suất sinh lời, các hệ số tài chính và các công cụ quản trị rủi ro tài chính. Đây là các công cụ sẽ được ứng dụng xuyên suốt trong việc phân tích, đánh giá và đưa ra các quyết định tài chính của nhà quản trị tài chính doanh nghiệp.

- Phần thứ 3:  Quyết định đầu tư vốn của doanh nghiệp

Quyết định đầu tư vốn là quyết định tài chính quan trọng bậc nhất của doanh nghiệp trong việc tối đa hóa giá trị doanh nghiệp của chủ sở hữu. Để lựa chọn được một quyết định đầu tư hợp lý đòi hỏi phải đánh giá và phân tích hiệu quả tài chính của dự án. Do đó, trong phần này sẽ trang bị các kiến thức về cách xác định dòng tiền của dự án, các phương pháp đánh giá hiệu quả tài chính của dự án đầu tư trong điều kiện thông thường và trong điều kiện có rủi ro, đánh giá hiệu quả của khoản đầu tư tài chính để nhà quản trị doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định đầu tư tối ưu.

- Phần thứ 4: Quyết định huy động vốn của doanh nghiệp

Trong điều kiện kinh tế thị trường, nhất là khi thị trường chứng khoán ra đời và phát triển, các nguồn vốn có thể huy động cho hoạt động của doanh nghiệp ngày càng đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, mỗi nguồn vốn và công cụ huy động vốn đều có những điểm lợi, bất lợi và phù hợp trong những điều kiện nhất định của doanh nghiệp. Do vậy, để giúp cho việc lựa chọn nguồn vốn và công cụ huy động vốn thích hợp, phần này sẽ trang bị kiến thức về đặc điểm của từng nguồn vốn, những điểm lợi và bất lợi khi doanh nghiệp sử dụng từng nguồn vốn và từng hình thức huy động vốn, cách ước lượng chi phí sử dụng vốn và lựa chọn chính sách vay nợ của doanh nghiệp.

- Phần thứ 5: Quyết định phân phối lợi nhuận của doanh nghiệp

Quyết định phân phối lợi nhuận cũng là một quyết định tài chính chiến lược, nó tác động không nhỏ đến nguồn vốn đầu tư tăng trưởng của doanh nghiệp. Nhà quản trị tài chính phải quyết định việc phân chia lợi nhuận vừa đảm bảo lợi ích trước mắt cho chủ sở hữu, vừa đảm bảo cho sự phát triển của công ty trong tương lai. Do vậy, trong phần này sẽ trang bị kiến thức về các chính sách phân phối lợi nhuận, chính sách cổ tức, các hình thức chi trả cổ tức cho cổ đông, các chỉ tiêu tài chính để đánh giá và lựa chọn chính sách cổ tức.

- Phần thứ 6: Quản trị vốn và kế hoạch tài chính của doanh nghiệp

Quản trị vốn trong quá trình hoạt động là một yêu cầu đặt ra đối với nhà quản trị tài chính nhắm góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và bảo toàn vốn. Bên cạnh đó, công tác lập kế hoạch tài chính sẽ giúp cho doanh nghiệp cân đối được nguồn lực tài chính với nhu cầu huy động của doanh nghiệp, qua đó giúp công tác quản trị tài chính được hiệu quả hơn. Do vậy, ở phần này sẽ trang bị kiến thức về nội dung và các biện pháp để quản trị vốn của doanh nghiệp, hướng dẫn phương pháp lập kế hoạch tài chính, các phương pháp dự báo nhu cầu tài chính cho doanh nghiệp.

- Phần thứ 7: Các vấn đề tài chính đặc biệt

Phần này trang bị kiến thức về quản trị tài chính với các tình huống đặc biệt, như trong quá trình sáp nhập, hợp nhất, phá sản doanh nghiệp. Đặc biệt còn chỉ ra cơ sở hình thành giá trị doanh nghiệp để nhà quản trị tài chính đưa ra các biện pháp nhằm gia tăng giá trị doanh nghiệp.

Tóm lại, với cách tiếp cận như vậy, tập thể tác giả hy vọng cuốn giáo trình Tài chính doanh nghiệp biên soạn lần này sẽ giúp cho giáo viên, nghiên cứu viên và các nhà quản lý gặp thuận lợi trong quá trình giảng dạy, nghiên cứu, học tập và vận dụng vào thực tế.

Giáo trình Tài chính doanh nghiệp là công trình nghiên cứu tập thể do các giảng viên của Bộ môn Tài chính doanh nghiệp thuộc Học viện Tài chính tham gia nghiên cứu, biên soạn và được phân công như sau:

- PGS.,TS. Bùi Văn Vần – Nguyên Trưởng khoa, Nguyên Trưởng Bộ môn TCDN, đồng chủ biên, trực tiếp biên soạn các chương 6.7.8 và tham gia biên soạn chương 1;

- PGS.,TS. Vũ Văn Ninh – Trưởng khoa – Nguyên Trưởng Bộ môn TCDN, đồng chủ biên, biên soạn các chương 9,14,15 và tham gia biên soạn các chương 1 và 18;

- PGS.,TS. Vũ Công Ty, Nguyên Trưởng khoa TCDN, biên soạn chương 4 và tham gia biên soạn chương 18;

- PGS.,TS. Nguyễn Đăng Nam biên soạn các chương 16,19;

- PGS.,TS. Đoàn Hương Quỳnh, Phó Trưởng khoa, Trưởng Bộ môn TCDN biên soạn các chương 12 và 13;

- ThS. Vũ Thị Hoa tham gia biên soạn chương 2 và 3;

- TS. Phạm Thị Vân Anh, Phó Trưởng bộ môn TCDN tham gia biên soạn chương 2 và 3;

- PGS.,TS. Nguyễn Thị Hà, Phó Trưởng bộ môn TCDN tham gia biên soạn chương 10 và 11;

- PGS.,TS. Phạm Thị Thanh Hòa tham gia biên soạn chương 5 và 20;

- TS. Đặng Phương Mai tham gia biên soạn chương 20;

- TS. Diêm Thị Thanh Hải biên soạn chương 17 và tham gia biên soạn chương 5;

- Th.S. Nguyễn Tuấn Dương tham gia biên soạn chương 4 và 19;

- TS. Bạch Thị Thanh Hà tham gia biên soạn chương 10 và 11;

- TS. Lưu Hữu Đức tham gia biên soạn chương 14, 15.

Với việc tiếp cận các kiến thức hiện đại về quản trị tài chính doanh nghiệp, cùng với sự bố trí các khối kiến thức một cách khoa học, hợp lý. Vì vậy, ngay từ lần xuất bản thứ nhất (năm 2023), giáo trình đã thu hút sự quan tâm của sinh viên, giảng viên, nghiên cứu sinh các trường đại học khối kinh tế và ngành Tài chính – Ngân hàng. Giáo trình tài chính doanh nghiệp của Học viện Tài chính đã trở thành tài liệu tham khảo bổ ích, không thể thiếu của sinh viên ngành Tài chính – Ngân hàng tại nhiều trường đại học Việt Nam, cũng như cuốn sách gối đầu giường đối với các nhà quản trị tài chính doanh nghiệp không kể thành phần kinh tế.

Trong lần tái bản thứ nhất ( năm 2015), Giáo trình đã được bổ sung, hoàn thiện một số nội dung lý thuyết của các chương, góp phần nâng cao một bước chất lượng của cuốn giáo trình nghiệp vụ chuyên ngành.

Để đáp ứng yêu cầu của công tác giảng dạy, học tập, nghiên cứu và đáp ứng nhu cầu công tác quản trị tài chính doanh nghiệp trong tình hình mới, Học viện Tài chính đã tiến hành tái bản cuốn giáo trình tài chính doanh nghiệp lần thứ hai. Trong lần tái bản này, cá tác giả biên soạn giáo trình đã tiến hành rà soát toàn bộ nội dung các chương của giáo trình; bổ sung, cập nhật các nội dung mới; hoàn thiện nội dung trình bày các chương theo hướng hiện đại, khoa học, phù hợp với thực tiễn quản lý tài chính doanh nghiệp ở Việt Nam; đáp ứng yêu cầu nâng cao hơn nữa chất lượng của giáo trình biên soạn.