Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 là sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, được tổ chức cùng một ngày trên phạm vi cả nước diễn ra ngay sau thành công của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, trong bối cảnh nước ta tiếp tục triển khai mạnh mẽ công cuộc đổi mới và xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và tổ chức bộ máy nhà nước theo quy định của hiến pháp năm 2013, liên quan đến trách nhiệm các cấp, các ngành; là nơi để cử tri phát huy quyền và nghĩa vụ của công dân, lựa chọn bầu ra những người tiêu biểu, xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của mình trong cơ quan quyền lực nhà nước ở trung ương và địa phương.

Cuộc bầu cử Quốc hội khóa XIV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm 2016 - 2021 sẽ tổ chức vào ngày 22-5-2016 được căn cứ theo Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân đã được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 25-6-2015 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-9-2015. Theo đó, việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân được tiến hành theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Căn cứ theo Luật mới, cuộc bầu cử lần này sẽ có một số nét mới nổi bật như sau:

Một là, căn cứ Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân mới, quy định quyền quyết định về ngày bầu cử toàn quốc đối với cuộc bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp, quyết định việc bầu cử bổ sung đại biểu Quốc hội trong thời gian giữa nhiệm kỳ và quyết định, thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia là thẩm quyền của Quốc hội thay vì Ủy ban Thường vụ Quốc hội như trước đây. Ngày bầu cử phải là ngày chủ nhật và được công bố chậm nhất là 115 ngày trước ngày bầu cử (Luật cũ là 105 ngày). Việc tăng thêm 10 ngày nhằm tạo điều kiện về thời gian để chuẩn bị và tiến hành các trình tự bầu cử được tốt hơn.

Hai là, theo Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân năm 2015 cũng quy định cụ thể về tỷ lệ phải có ít nhất 18% tổng số người trong danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số và ít nhất là 35% là phụ nữ. Đồng thời, danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp cũng phải đảm bảo ít nhất là 35% là nữ.

Ba là, điểm đáng được lưu ý và khác biệt hoàn toàn so với những quy định cũ đó là Luật đã mở rộng đối tượng Cử tri là những người đang bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh nơi người đó đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc. Như vậy, theo Luật này chỉ những người đang bị tước quyền bầu cử theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, người đang phải chấp hành hình phạt tù và người mất năng lực hành vi dân sự thì mới không được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Bốn là, về hồ sơ bầu cử: So với Luật Bầu cử trước đây, hồ sơ ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân có bổ sung thêm Bản kê khai tài sản giúp cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền biết được tài sản, thu nhập của các ứng cử viên trước khi tham gia ứng cử nhằm minh bạch về tài sản, thu nhập của ứng cử viên đó; phục vụ cho công tác quản lý cán bộ, công chức góp phần minh bạch về tài sản, thu nhập của ứng viên đó; phục vụ cho công tác quản lý cán bộ, công chức góp phần phòng ngừa và ngăn chặn hành vi tham nhũng và có cơ sở để giải thích với cử tri khi có yêu cầu

Tài liệu tham khảo:

1. Hội đổng bầu cử quốc gia (2016), “Hỏi đáp về bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021”, NXB Chính trị Quốc gia.
2. http://sonla.gov.vn
3. http://baothanhhoa.vn
4. http://baobinhphuoc.com.vn
5. http://Quochoi.vn